Kontrola Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach obejmowała również swoim zakresem dług publiczny gminy Konopiska.

W tym zakresie, RIO wykryła kolejne nieprawidłowości.

PAWEŁ GĄSIORSKI

– W Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Konopiska na lata 2021 – 2031 przyjętej uchwałą Nr 227/XXVI/2020 Rady Gminy Konopiska z dnia 22 grudnia 2020 r., która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2021 r. w kolumnie 5.1.1.2 wykazano spłaty kredytów i pożyczki zaciągniętych na współfinansowanie zadań realizowanych z udziałem środków unijnych jako podlegające wyłączeniu z limitu spłaty zobowiązań w kwotach: 1.349.600,00 zł w roku 2021, 1.247.876,40 zł w roku 2022, 1.163.618,00 zł w roku 2023 oraz 1.494.074,53 zł w roku 2024, niezgodnie z wymogami art. 243 ust. 3a ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 869 z późn. zm.). Zgodnie ze wskazanym przepisem, ograniczenia określonego w art. 243 ust. 1 ww. ustawy nie stosuje się także do spłat rat kredytów wraz z należnymi odsetkami i dyskontem, zaciągniętych w związku z umową zawartą na realizację programu, projektu lub zadania finansowanego w co najmniej 60% ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 tej ustawy, w części odpowiadającej wydatkom na wkład krajowy finansowanych tymi zobowiązaniami.

Ponadto zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 1646), art. 243 ust. 3a ustawy o finansach publicznych), w brzmieniu nadanym ww. ustawą o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw, ma zastosowanie do wydatków wynikających z umowy o dofinansowanie, o której mowa w art. 206 tej ustawy, zawartej po dniu 1 stycznia 2013 r. i poniesionych po tym dniu.

Powyższe dotyczyło spłat zobowiązań zaciągniętych na finansowanie:

· zadania pn. „Budowa kanalizacji sanitarnej w ul. Sadowej wraz z przesyłem ścieków do ul. Spółdzielczej w Gminie Konopiska”, realizowanego z udziałem środków unijnych na podstawie umowy zawartej w dniu 3 stycznia 2013 r. Wkład własny Gminy Konopiska na realizację ww. zadania wyniósł 618.366,08 zł, w tym 73.098,68 zł ze środków budżetu gminy oraz 545.267,40 zł ze środków kredytu długoterminowego. Ww. kredyt na to zadanie został zaciągnięty w kwocie 1.460.853,40 zł W dniu 14 lipca 2017 r. Gmina Konopiska dokonała zwrotu pomocy finansowej w wysokości 12.322,00 zł z tytułu nienależnie pobranej pomocy [w wyniku przeprowadzonej na miejscu wizytacji, stwierdzono, że przyłącza na dwóch działkach nie zostały podłączone do nieruchomości]. Wobec tego faktyczny procentowy udział środków unijnych w realizowanym zadaniu wyniósł 59,69%.

W związku z ww. zwrotem środków w 2017 r., powyższe zadanie nie było już zadaniem finansowanym w co najmniej 60% ze środków unijnych, nie było więc przesłanek do wyłączenia z długu publicznego spłat rat kredytu zaciągniętego na sfinansowanie wkładu własnego do tego zadania.

Zgodnie z wyjaśnieniami, wyłączenia spłat rozchodów wynikających z ww. umowy o kredyt długoterminowy ujęto w Wieloletnich Prognozach Finansowych Gminy Konopiska obowiązujących w latach 2017 – 2020. W roku 2017 wyłączono rozchody w wysokości 29.600,00 zł, w roku 2018 – 259.600,00 zł, w roku 2019 -202.200,00 zł w roku 2020 – 284.977,00 zł, w roku 2023 – 249.600,00 zł, w roku 2024 – 147.876,40 zł.

W związku ze wcześniejszymi spłatami rat ww. kredytu w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Konopiska na lata 2021 – 2031 przyjętej uchwałą Nr 227/XXVI/2020 Rady Gminy Konopiska z dnia 22 grudnia 2020 r. w kolumnie 5.1.1.2 wykazano wyłączenia w roku 2021 w wysokości 249.000,00 zł oraz w roku 2022 w wysokości 147.876,40 zł.

· zadania pn. „Uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie Gminy Konopiska”. Zadanie realizowano z udziałem środków unijnych na podstawie umowy z dnia 18 listopada 2009 r. Wkład własny Gminy na ww. zadanie wyniósł 16.617.055,98 zł, w tym 6.912.488,12 zł w postaci pożyczki z WFOŚiGW w Katowicach. Umowa pożyczki została zawarta w dniu 23 kwietnia 2010 r. w wysokości 9.771.522,33 zł. Zgodnie z aneksem nr 8 z dnia 27 maja 2015 r. pożyczka została udzielona ostatecznie w kwocie 6.912.488,12 zł. W ww. aneksie przewidziano spłatę zobowiązań w 36 ratach do 15 grudnia 2024 r. Planowane spłaty – 2016 r. – 2.000,00 zł, 2017- 2.000,00 zł, 2018 r. – 685.481,91 zł, 2019 r. – 702.000,00 zł, 2020 r. – 1.100.000 zł, 2021 r.: 1.100.000 zł, 2022 r.: 1.100.000 zł, 2023 r.: 1.100.000 zł, 2024 r.: 1.104.488,12 zł. Planowane spłaty ww. pożyczki zostały ujęte w WPF w kol. 5.1.1.2 na podstawie uchwały Rady Gminy Konopiska Nr 79/IX/2019 z dnia 18 czerwca 2019 r. w sprawie zmiany Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Konopiska na lata 2019 – 2028. Ponieważ umowa na dofinansowanie ww. zadania została zawarta przed 1 stycznia 2013 r., nieprawidłowo wykazano kwoty przypadających na dany rok kwot ustawowych wyłączeń określonych w art. 243 ust. 3a ustawy o finansach publicznych w okresie spłaty powyższych zobowiązań, tj. w latach 2019 – 2024 w wysokości łącznie 6.206.488,12 zł. W Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Konopiska na lata 2021 – 2031 nieprawidłowo ujęto w kolumnie 5.1.1.2 wartość spłat ww. pożyczki na: 2021 r.: 1.100.000 zł, 2022 r.: 1.100.000 zł, 2023 r.: 1.100.000 zł, 2024 r.: 1.104.488,12 zł.

· zadania pn. „Budowa kanalizacji sanitarnej w ul. Źródlanej w Konopiskach”. Zadanie realizowano z udziałem środków unijnych na podstawie umowy z dnia 31 października 2017 r. Udział środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych, w finansowaniu zadania wyniósł 61,95%, wkład własny Gminy Konopiska na ww. zadanie wynosił 496.208,92 zł i był finansowany ze środków budżetu gminy w postaci otrzymanego kredytu. Umowę o kredyt zawarto w dniu 20 lipca 2018 r. na łączną kwotę 1.547.637 zł. Zgodnie z wyjaśnieniami, w latach 2019-2024 w kol. 5.1.1.2 wieloletniej prognozy finansowej Gminy Konopiska wykazywane były wyłączenia z art. 243 ust. 3a w wysokościach: rok 2019 – 241.366,00 zł, rok 2020 – 162.000,00 zł, rok 2023 – 63.618,00 zł, rok 2024 -136.382,00 zł (łącznie 603.366 zł).

Mając na uwadze ww. warunki finansowania tego zadania, kwota planowanych do spłaty rat kredytu podlegająca wyłączeniu ze wskaźnika spłaty zobowiązań na podstawie art. 243 ust. 3a ustawy o finansach publicznych to kwota łącznie 496.208,92 zł.

Zobowiązanie z tytułu ww. kredytu na dzień 1 stycznia 2021 r. wynosiło 200.000,00 zł i zostało zaplanowane do spłaty oraz wyłączeń (5.1.1.2) w roku 2023 – 63.618,00 zł oraz w roku 2024 – 136.382,00 zł.

· zadania pn. „Przebudowa z rozbudową części budynku Szkoły Podstawowej w Konopiskach związanej ze zmianą sposobu użytkowania na Przedszkole”, zrealizowanego na potrzeby projektu pn. „Kolorowe przedszkole”. Umowa o dofinansowanie projektu została zawarta w dniu 21 stycznia 2019 r.

Zgodnie z umową, Gminie Konopiska została przyznana kwota dofinansowania nieprzekraczająca 478.322,62 zł, stanowiąca nie więcej niż 85% całkowitych wydatków kwalifikowalnych Projektu. Całkowitą wartość projektu ustalono w kwocie 562.732,50 zł. Beneficjent zobowiązał się do wniesienia wkładu własnego w kwocie 84.409,88 zł, co stanowić miało 15% wydatków kwalifikowanych projektu.

Ostateczna kwota dofinansowania zadania wyniosła 45.086,70 zł, a wkład własny gminy 442.605,21 zł, wobec tego udział środków unijnych w wartości zadania wyniósł 9,25%. Na dzień 1 stycznia do spłaty z tytułu ww. kredytu w roku 2024 pozostało 253.204,41 zł. Mając na uwadze wysokość dofinansowania środkami unijnymi tego zadania (poniżej 60%) nieprawidłowo wykazano w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Konopiska na lata 2021 – 2031 w kolumnie 5.1.1.2 wartość planowanej do spłaty w 2024 r. kwoty tego kredytu w wysokości 253.204,41 zł.

Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy o finansach publicznych, wieloletnia prognoza finansowa powinna być realistyczna i określać dla każdego roku objętego prognozą co najmniej przychody i rozchody budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem długu zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia. Aby natomiast spełniać ustawowy wymóg realności Wieloletnia Prognoza Finansowa powinna być weryfikowalna i przygotowana w oparciu o prawidłowe założenia metodologiczne, bez zaniżania lub zawyżania prognozowanych wartości.

Zgodnie z wyjaśnieniami p. Jadwigi Janik, Skarbnika Gminy Konopiska, w trakcie kontroli po dokonaniu ponownej dogłębnej analizy wyłączeń z art. 243 ust. 3a, dokonano ich korekty i na podstawie zarządzeń Wójta: Nr 18/2021 z 22.02.2021 r. oraz Nr 21/2021 z dnia 23.02.2021 roku w sprawie zmiany Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Konopiska na lata 2021 – 2031, skorygowano wielkości wykonane w latach 2018 – 2020 oraz wielkości planowane na lata 2021 i następne – do wysokości 0,00 zł. Z uwagi na fakt, że aby zachować prawidłowe wyniki wskaźników spłaty zobowiązań, Gmina Konopiska nie musi stosować wyłączeń wynikających z art. 243 ust. 3a i 3b, zostały one wyzerowane ww. zarządzeniami.

Należy zauważyć, że z zgodnie z przepisem art. 243 ust. 3a ww. ustawy o finansach publicznych, ograniczenia określonego w art. 243 ust. 1 tej ustawy nie stosuje się do spłat rat kredytów i pożyczek wraz z należnymi odsetkami i dyskontem, wskazanych w tym przepisie. Zatem z przepisu art. 243 ust. 3a nie wynika możliwość wyboru w tym zakresie. Jeżeli jednostka zaciągnęła zobowiązania, których spłata podlega wyłączeniu ze wskaźnika spłaty zobowiązań, to należy je wskazać w wieloletniej prognozie finansowej. Zadania w zakresie przygotowywania projektu wieloletniej prognozy oraz jej zmian należały do p. Jadwigi Janik, Skarbnika Gminy Konopiska. W myśl art. 230 ust. 1 i ust. 2 ustawy o finansach publicznych, inicjatywa w sprawie sporządzenia projektu uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej i jej zmiany oraz przedłożenie jej organowi stanowiącemu należały do p. Jerzego Żurka, Wójta Gminy Konopiska.

– W uchwale Rady Gminy Konopiska Nr 143/XV/2019 z dnia 20 grudnia 2019 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Konopiska na lata 2020 – 2030 (zezm.) w roku 2020 wykazano w poz. 5.1.1.3 „kwota wyłączeń z tytułu wcześniejszej spłaty zobowiązań, określonych w art. 243 ust. 3b ustawy”, kwotę 300.000,00 zł. Zgodnie z art. 243 ust. 3b pkt 1 w związku z art. 243 ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 869 z późn. zm.), ograniczenia określonego w art. 243 ust. 1 ww. ustawy, nie stosuje się także do następującej wyłącznie w roku budżetowym, na który uchwalono budżet, wcześniejszej spłaty zobowiązań, która przypadałaby po roku budżetowym, na który uchwalono budżet środkami pochodzącymi z nowego zobowiązania, jeżeli obniża to łączny koszt obsługi długu w całym okresie spłaty. Ustalenie spełnienia warunku określonego w art. 243 ust. 3b pkt 1 następuje na podstawie danych przedstawianych przez jednostkę samorządu terytorialnego, przy czym, określając łączny koszt obsługi długu związany z danym zobowiązaniem, należy uwzględnić koszty, które jednostka jest obowiązana zapłacić, w szczególności odsetki, opłaty i prowizje. W dniu 27 listopada 2020 r. została zawarta umowa o kredyt w wysokości 2.550.656,19 zł z przeznaczeniem na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu pożyczek i kredytu. Okres kredytowania ww. zobowiązania trwał od dnia 1 grudnia 2020 r. do 30 czerwca 2030 r.

Zgodnie z wyjaśnieniami p. Jadwigi Janik, Skarbnika Gminy Konopiska środkami z ww. kredytu planowano spłatę rat w wysokości 136.382,00 zł wynikających z umowy kredytowej z Bankiem Spółdzielczym w Konopiskach nr 1/GI/2018/172 z dnia 20 lipca 2018 r. oraz w wysokości 163.618,00 zł wynikających z umowy kredytowej z Międzypowiatowym Bankiem Spółdzielczym w Myszkowie nr 001/19/KD009 z dnia 29 maja 2019 r. Zgodnie z przedstawionymi kontrolującym wyliczeniami kosztów obsługi ww. zobowiązań, wcześniejsza spłata zobowiązań, która przypadałaby po roku budżetowym, na który uchwalono budżet środkami pochodzącymi z nowego zobowiązania nie skutkowała obniżeniem łącznego kosztu obsługi długu w całym okresie spłaty ww. zobowiązań. Nie został zatem spełniony warunek, o którym mowa w art. 243 ust. 3b ustawy o finansach publicznych.

Zadania w zakresie przygotowywania projektu wieloletniej prognozy oraz jej zmian należały do p. Jadwigi Janik, Skarbnika Gminy Konopiska. W myśl art. 230 ust. 1 i ust. 2 ustawy o finansach publicznych, inicjatywa w sprawie sporządzenia projektu uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej i jej zmiany oraz przedłożenie jej organowi stanowiącemu należały do p. Jerzego Żurka, Wójta Gminy Konopiska.

Wniosek nr 7
W przedkładanych Radzie Gminy Konopiska projektach uchwał w sprawie Wieloletniej Prognozy Finansowej prawidłowo wykazywać wartość wyłączeń wynikających ze spłaty kredytów i pożyczek zaciągniętych w związku z umową zawartą na realizację programu, projektu lub zadania finansowanego w co najmniej 60% ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych, w części odpowiadającej wydatkom na wkład krajowy finansowanych tymi zobowiązaniami oraz wcześniejszej spłaty zobowiązań, która przypadałaby po roku budżetowym, na który uchwalono budżet środkami pochodzącymi z nowego zobowiązania, jeżeli obniża to łączny koszt obsługi długu w całym okresie spłaty, stosownie do art. 243 ust. 3a oraz 3b w związku z art. 243 ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 305).