Od XIV wieku ludzie zamieszkujący region częstochowski wydobywali rudy i poprzez proces wytapiania otrzymywali z nich żelazo. Na przełomie XIX i XX wieku czynnych było 21 kopalń. Liczba ta ulegała zmianie. Po II wojnie światowej, na początku lat 50. XX wieku nastąpiło wyraźne i dynamiczne zwiększenie prac geologiczno-rozpoznawczych za rudami żelaza w regionie częstochowskim. Od 1950 roku rozpoczęto budowę 15 nowych kopalń, a do roku 1964 wybudowano ich 25. Na przestrzeni XX wieku eksploatację rud żelaza prowadzono w 7 rejonach: Żarki – Osiny, Jastrząb – Osiny, Bargły – Poczesna – Brzeziny, Konopiska – Łaziec – Dźbów, Gnaszyn – Wyrazów, Wręczyca, Truskolasy – Panki. Czynnych w nich było w różnych okresach 68 kopalń. Andrzej Adamski wyróżnia podział na 16 rejonów: Rejon Przybynów–Ogrodzieniec z obszarem badań Skałka-Rudniki, Rejon Kopalni Rud Żelaza Osiny, Rejon Kopalni Rud Żelaza Dźbów, Rejon Libidza-Olsztyn, Rejon kopalni Kłobuck I, Rejon Kłobuck II, Rejon kopalni XX-lecia PRL w Golcach, Rejon Golce-Hutka, Rejon Kałmuk, Rejon Panki, Rejon Zwierzyniec, Rejon Krzepice–Dankowice, Rejon Krzepicki, Rejon Rębielice-Lubojenka, Rejon Krzepice-Rudniki i Rejon Praszka.

Rudy, Hutki – górnicze nazwy

Pas złóż rudonośnych ciągnie się od Zawiercia – po stronie zachodniej od Częstochowy – po Wieluń. Historycy wywodzą, że występowanie rud miało bezpośredni wpływ na nazewnictwo miejscowości, w których je wydobywano: Rudniki, Rudy, Hutki, Klepaczka, lub odnosiły się do imion pierwszych górników otrzymujących przywileje wydobycia: Kawki, Panki, Praszczyki, Łojki.

Prymitywny sposób wydobywania rudy nie zmieniał się przez lata. Kopano kilkunastometrowej głębokości szybik – duklę i później w dowolny sposób spod ziemi, drążąc krótkie szyby, zbierano rudę. Ta występuje u nas w ok. 40-centymetrowych warstwach przedzielonych kilkumetrowymi iłami płonnymi. Żeby nie wybierać zbędnych iłów korytarze były niskie, więc górnicy często pracowali w pozycji leżąc. Później urobek wydobywano za pomocą kołowrotów w tzw. kiblach, czyli wiadrach. Tak prymitywny sposób wydobycia był stosowany jeszcze w XIX w., kiedy odpowiadający za przemysł Stanisław Staszic rozwijał u nas, m.in. w Pankach, kopalnie i huty żelaza.